Μετατροπή παλαιού τροφοδοτικού PC ATX (PSU 20-pin) σε γενικό τροφοδοτικό πάγκου.

 

Μπορείτε να μετατρέψετε εύκολα  μια μονάδα τροφοδοσίας ATX ή PSU (Power Supply Unit) από έναν παλιό PC σε τροφοδοτικό Πάγκου, αλλά βέβαια με κάποιους περιορισμούς. 

Η μονάδα τροφοδοσίας υπολογιστή (PSU) μετατρέπει τα εισερχόμενα 220V AC (εναλλασσόμενο ρεύμα) σε διάφορες τάσεις εξόδου DC (συνεχούς ρεύματος) κατάλληλες για την τροφοδοσία των εσωτερικών εξαρτημάτων του υπολογιστή και με λίγη υπομονή και στοιχειώδη τεχνογνωσία είναι δυνατή η μετατροπή του ATX PSU σε τροφοδοτικό πάγκου με πάρα πολλές εφαρμογές.

Τα περισσότερα παλιά PSU κυμαίνονται από 150W έως 500W, οπότε υπάρχει μεγάλη διαθέσιμη ισχύ για να την εκμεταλλευτούμε. Ο τυπικός σύνδεσμος ATX που χρησιμοποιήθηκε για την τροφοδοσία της μητρικής πλακέτας ήταν ένα βύσμα Molex 20 ακίδων που έχει όλες τις απαιτούμενες τάσεις + 12VDC και + 5VDC με τεράστια ρεύματα εξόδου και προστασία βραχυκυκλώματος, καθώς και καλώδιο Power ON που επιτρέπει στο λογισμικό να ενεργοποιεί και να απενεργοποιεί το PC.

Πρώτον και πιο σημαντικό, πριν ξεκινήσετε τη μετατροπή του ATX PSU,  είναι να βεβαιωθείτε ότι το PSU έχει αποσυνδεθεί από την παροχή ρεύματος και είναι αποφορτισμένο. Αυτό επιτυγχάνεται όταν το αφήσετε εκτός παροχής για αρκετά λεπτά. Είναι πολύ σημαντικό, γιατί στο εσωτερικό του, λόγω των μεγάλων πυκνωτών κρατάει αποθηκευμένο ρεύμα, το οποίο είναι επικίνδυνο (Σοκ) και σε κάποιες περιπτώσεις θανατηφόρο. Βεβαιωθείτε, επίσης, ότι το μεταλλικό κουτί του PSU είναι σωστά γειωμένο, εξάλλου πρέπει να γνωρίζετε ότι μόνο εσείς είστε οι υπεύθυνοι για την ασφάλεια σας!.

Δυστυχώς όμως δεν μπορούμε απλά να συνδέσουμε το PSU στο  δίκτυο και να περιμένουμε να λάβουμε την έξοδο 5 ή 12V. Η τυπική μονάδα τροφοδοσίας Η/Υ διαθέτει δύο μηχανισμούς ασφαλείας που την εμποδίζουν να ενεργοποιηθεί, χωρίς να είναι συνδεδεμένη η μητρική πλακέτα.
Πρώτον, το PSU απαιτεί σήμα "Power ON" μηδενικής τάσης για εκκίνηση, παρόμοιο με το διακόπτη "ON - OFF" στο μπροστινό μέρος του υπολογιστή.
Δεύτερον, για να ρυθμίσει σωστά το PSU την τάση εξόδου +5V, πρέπει να έχει κάποιο φορτίο συνδεδεμένο, τουλάχιστον 5W για να ξεγελαστεί και να πιστεύει ότι είναι συνδεδεμένο πάνω στη μητρική πλακέτα.
Ευτυχώς και τα δύο αυτά προβλήματα επιδιορθώνονται εύκολα.
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά χρωματιστά καλώδια προσαρτημένα στον τυπικό βύσμα ATX 20-pin που παρέχει πολλές διαφορετικές τάσεις εξόδου, όπως + 3.3V, + 5V, + 12V, -12V, -5V, καθώς και διάφορα καλώδια γείωσης (μαύρα) και δύο καλώδια σήματος όπως φαίνεται παρακάτω μαζί με τον χρωματικό κωδικό και την περιγραφή τους.

Τυπική Υποδοχή Molex 20 ακίδων

Νούμερο pin, χρώμα, περιγραφή, και τάση καλωδίων

 1  3.3V  Πορτοκαλί   +3.3 VDC
 2  3.3V  Πορτοκαλί   +3.3 VDC
 3  ΚΟΙΝΟ  μαύρο Γείωση  (Αρνητικό) (-)
 4  5V  Κόκκινο   +5 VDC
 5  ΚΟΙΝΟ  μαύρο  Γείωση
 6  5V  Κόκκινο   +5 VDC
 7  ΚΟΙΝΟ  μαύρο  Γείωση
 8  Pwr_Ok Γκρί  Power Ok  (+5 VDC όταν η ισχύς είναι OK)
 9  +5VSB    Μώβ   +5 VDC    Standby Voltage
10  12V   Κίτρινο  +12 VDC
11  3.3V  Πορτοκαλί  +3.3 VDC
12  -12V  Μπλε   -12 VDC
13  ΚΟΙΝΟ  μαύρο Γείωση
14  Pwr_ON   Πράσινο  Power Supply On  (ενεργό χαμηλό)
15  ΚΟΙΝΟ  μαύρο Γείωση
16  ΚΟΙΝΟ  μαύρο Γείωση
17  ΚΟΙΝΟ  μαύρο Γείωση
18  -5V  Λευκό      -5 VDC
19  5V  Κόκκινο    +5 VDC
20  5V  Κόκκινο    +5 VDC


Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μετατρέψετε μια μονάδα τροφοδοσίας ATX υπολογιστή σε ένα γενικό τροφοδοτικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πάρα πολλές εφαρμογές. Μπορείτε να διατηρήσετε ολόκληρο τον ακροδέκτη των 20 ακίδων και να συνδέσετε απευθείας ή να τον κόψετε εντελώς και να ομαδοποιήσετε τα καλώδια διατηρώντας μαζί τα ίδια χρώματα, κόκκινα σε κόκκινα, μαύρα σε μαύρα κλπ. Επίσης μπορείτε να κάνετε τρύπες στο τροφοδοτικό στη μπροστινή μεριά και να βάλετε βύσματα που θα κολλήσετε τα καλώδια ανάλογα με τις τάσεις που θέλετε να χρησιμοποιήσετε. Το κομμάτι αυτό το αφήνω στη φαντασία του καθενός, καθώς  μπορείτε να τοποθετήσετε τη πλακέτα και τον ανεμιστήρα και σε άλλο κουτί με ποτενσιόμετρα και άλλα καλούδια, που ομορφαίνουν το όλο εγχείρημα.

 Εγώ έκοψα το βύσμα για να έχω πρόσβαση απευθείας στα καλώδια και τα ομαδοποίησα ανάλογα με το χρώμα τους. Κάποια από αυτά τα ξεχώρισα μόνα τους, όπως περιγράφω παρακάτω.

Ξεκινώντας να φτιάχνουμε το τροφοδοτικό μας, αρχικά πρέπει να ενώσουμε τον ακροδέκτη 14 - Πράσινο (Power ON) με ένα από τα κοινά μαύρα καλώδια (Γείωση-Αρνητικό). Ευτυχώς, ο ακροδέκτης 15- (Μαύρος) είναι δίπλα του, γι 'αυτό έχω συνδέσει έναν διακόπτη μεταξύ του σήματος Pwr_On (ακίδα 14) και της γείωσης (ακίδα 15). Όταν ο ακροδέκτης (14) συνδεθεί στιγμιαία ή μόνιμα στη γείωση (15), το τροφοδοτικό θα ξεκινήσει (Power ON).

Μεταξύ ακροδέκτη μαύρου (7) και Γκρι (8)  βάζουμε ένα LED φωτισμού μέσω μιας αντίστασης 220Ω όπως φαίνεται στο σχήμα παρακάτω, για να έχουμε ένδειξη (POWER ON) όταν το τροφοδοτικό μας είναι ενεργοποιημένο.
Στη συνέχεια, πρέπει να παρέχουμε ένα μικρό φορτίο στην έξοδο +5V (κόκκινα καλώδια) για να εξαπατήσουμε το PSU ότι είναι συνδεδεμένο στη μητρική πλακέτα και να διατηρήσει την παροχή ρεύματος στη λειτουργία "ON". Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να συνδέσουμε μια αντίσταση 10 Ohms ή λιγότερο, Ισχύος 5 έως 10 Watt μεταξύ της εξόδου +5V (κόκκινο) και γείωσης (μαύρο)  χρησιμοποιώντας μόνο ένα σετ καλωδίων, δηλαδή τις ακίδες 3 και 4.

 

 

Όταν συνδέετε το PSU στην πρίζα και γυρίζετε το διακόπτη "ON" στο πίσω μέρος του (εάν έχει), θα πρέπει να υπάρχουν μόνο δύο τάσεις στο βύσμα. Η μία είναι το pin 14 το πράσινο καλώδιο Pwr_ON που θα έχει + 5V πάνω του και η δεύτερη είναι το pin 9  + 5V Standby μοβ καλώδιο που θα πρέπει επίσης να έχει +5V.

Αυτή η τάση αναμονής, χρησιμοποιείται για τα κουμπιά ελέγχου ισχύος της μητρικής πλακέτας, τη λειτουργία Wake on LAN κλπ. και παρέχει συνήθως περίπου 500mA ρεύματος, ακόμη και όταν οι κύριες έξοδοι είναι απενεργοποιημένες, οπότε μπορεί να είναι χρήσιμη ως μόνιμη τροφοδοσία +5V για χρήση μικρής ισχύος χωρίς την ανάγκη πλήρους ενεργοποίησης του PSU.
 Στα κύρια καλώδια τροφοδοσίας θα πρέπει τώρα να έχετε τρία κόκκινα καλώδια (+ 5V) όλα συνδεδεμένα μεταξύ τους και τρία μαύρα καλώδια (0V) συνδεδεμένα και αυτά μεταξύ τους καθώς τα υπόλοιπα έχουν χρησιμοποιηθεί για το διακόπτη και το LED.  Συνδέστε επίσης τα τρία πορτοκαλί καλώδια για να δώσετε έξοδο + 3,3V εάν τα χρειάζεστε για να τροφοδοτήσετε μικρότερες συσκευές.

 

Εάν όλα είναι εντάξει, τότε είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε να χρησιμοποιούμε το PSU σαν ένα τροφοδοτικό πάγκου. Μπορείτε να ελέγξετε τις τάσεις εξόδου χρησιμοποιώντας ένα πολύμετρο ή συνδέοντας έναν λαμπτήρα 12V στις διάφορες πρίζες για να δείτε εάν λειτουργούν. Οι συνδυασμοί τάσης που μπορείτε να κάνετε είναι 24v (+12, -12), 17v (+5, -12), 12v (+12, 0), 10v (+5, -5), 7v (+12 , +5), 5v (+5, 0), 3,3v (+3.3, 0) που θα πρέπει να είναι επαρκή για τα περισσότερα ηλεκτρονικά κυκλώματα.
Θα μπορούσατε επίσης να συνδέσετε ένα ρυθμιστή τάσης LM317, ένα ρυθμιζόμενο ποτενσιόμετρο 5k, μια αντίσταση 240 Ohm για πόλωση και μερικούς πυκνωτές εξομάλυνσης στην τροφοδοσία +12V για να δώσετε μια ξεχωριστή ρυθμιζόμενη τάση εξόδου από περίπου 2,5 έως 12 βολτ, αλλά αυτό είναι κάτι που θα κατασκευάσουμε και θα παρουσιάσουμε στο μέλλον, όπως και τα νεώτερα τροφοδοτικά PC με σύνδεσμο 24-pin Molex ATX12V και τη μετατροπή τους σε τροφοδοτικά πάγκου.
Η μετατροπή τελικά ενός τροφοδοτικού PC ATX 20-pin  σε γενικό τροφοδοτικό είναι κάτι πάρα πολύ εύκολο. Έχουμε μετατρέψει σε χρήσιμο κάτι, που αλλιώς θα μας ήταν άχρηστο και θα το πετάγαμε, αλλά εφιστώ μεγάλη  προσοχή, πριν ξεκινήσετε οποιεσδήποτε τροποποιήσεις, να έχετε βγάλει από το δίκτυο 220V το PSU για πάρα πολλή ώρα, καθώς εσείς είστε το μοναδικό άτομο που είναι υπεύθυνο για την ασφάλεια σας!!!